«Sobre a Mutación da Escalos»

«Sobre a mutación da escalos»: Carta aberta de Mário Domingues, publicada na Real Gazeta Invicta, o 23 de marzo de 1922

Estimados lectores de Real Gazeta Invicta,

Perdoade a soberbia destas palabras, que escribo coa mellor intención. Non son un experto, nin un académico; a miña profesión é, e será, a de humilde contador. Os coñecementos naturalistas que teño, por escasos que sexan, obtiveinos a través dos meus propios estudos. É unha fascinación que me acompañou dende neno, pero lamentablemente non tiven a oportunidade de afondar nela. Sentinme, sen embargo, inspirado pola advertencia do Profesor Manuel Almeida, publicada nunha Carta Aberta neste mesmo xornal. O Profesor Doutor chama a atención sobre a extinción do noso solo nas augas do río Douro. O exceso, e o residuo de tal exceso, ten as súas consecuencias na fauna e na flora que caracterizan á nosa querida Nación, e por se este caso non fose o suficientemente alarmante, temo que sexa a miña obriga compartir outro que notei e analizei no meu libre tempo; non da extinción, senón da mutación: a da escalos! Non os comprobei todos, pero claro, os casos que seguín son preocupantes. Co nome latino Leuciscus idus, este pequeno peixe prateado, común ás augas do noso Douro, presentou unha transformación francamente aterradora. En varias zonas atopei bancos deste peixe que mostraban diferentes etapas de mutación: unha mutación que non só alonga e agranda o seu corpo, senón que lles proporciona unha fila de dentes agullados e aletas completamente pouco características. Non é este un fenómeno digno de atención? Creo que non son, como xa dixen, a mellor das fontes. Pregúntome, por iso, se non sería importante que un dos eminentes naturalistas da Real Universidade do Porto visitase os viñedos alimentados polo Douro, para avaliar o fenómeno e confirmar a súa vixencia. Quizais entón se tomen as medidas que tal situación require, e que creo que aínda non se adoptaron por mero descoñecemento.

Atentamente, dun cidadán preocupado,

Mário Domingues