En Lembranza dos que Deron a Súa Vida Polo Rei

Carta do redactor do xornal Soberania do Povo, publicada o 25 de xaneiro de 1922

En Lembranza Dos que Deron a Súa Vida Polo Rei

O vindeiro venres cúmprense o terceiro aniversario do Combate das Barreiras, que viu como a nosa aldea pacífica e serena deu paso á carnicería do combate armado. Como na Gran Guerra, aos ilustres gústalles lembrar as grandes fazañas e personaxes notables, relegando aos soldados comúns a expresións como “activo”, e a súa matanza como “baixas” ou “perdas”. Como se palabras tan pequenas fosen capaces de abarcar toda unha vida.

Polos nosos campos e camiños andaban homes tan altos como Paiva Couceiro ou Francisco Rolão Preto, nomes que nunca se borrarán das enciclopedias e dos compendios, e mesmo os soldados ao seu mando aparecerán nalgunha lista de tropas. Pero e os demais? Quen lembra os seus nomes, cando a Xunta de Goberno do Reino nin sequera recoñece a súa participación na loita? Porque os aguedenses non esquecen os seus, reclutados á forza polos combatentes realistas cando a súa derrota parecía certa, e non imaxinaban que a chamada «Marcha dos Elefantes» viría a salvalos. Pais, fillos, maridos e irmáns. Xente do campo, sinxela, quen non sabería distinguir un rei dun presidente, e que tanto daría se a súa terra fose gobernada dende Lisboa ou Porto, cidades que de todos os xeitos nunca coñecerán na súa vida. Xente como Zé da Rita, nacido en Cabeço de Bustos, pero recentemente casado en Mourisca e esperando un fillo, fusilado á porta da súa casa cando se negou a servir ao Rei. Ti’ Amaro, de Segadães, enterrado incompleto despois de que unha granada do sur destruírlle o brazo e a perna. João Semedo, máis coñecido como João Sem Medo[1], pola valentía coa que loitou en Flandes, pero cuxo destino acabou nos arrozales dos arrozales de Carqueijo, abatido por unha bala perdida e caído entre o cereal que cultivaba.

Non foi o único que sufriu tal destino, houbo outros que loitaron en Francia, Angola e Mozambique, só para, menos dun ano despois do seu regreso, aínda dando grazas a Deus Todopoderoso por escapar do inferno daquel miserable enfrontamento, ven as súas vidas rematar noutra guerra que non era a súa.

E as liñas desta repugnante historia non son só escritas por loitadores, porque cando os monárquicos se retiraron a Albergaria-a-Velha e nos abandonaron aos caprichos dos lisboetas, a súa vinganza sobre a poboación foi terrible. Facendas destruídas, animais sacrificados, cabanas queimadas e canto menos se falen dos abusos dos soldados republicanos cara ás nosas mulleres, mellor.

Estaría ben que os combates tivesen lugar alí, en terras de Albergaria, e os nosos campos non foran máis que unha paisaxe no camiño dos exércitos. Ou que o noso Sem Medo fora concedida a mesma graza dada a Soldado Milhões, e esta cidade fora declarada territorio neutral. A páxina deste xornal non sería suficiente para enumerar os nomes de todos os que morreron e sufriron, pero só un sería demasiado.

Que os ministros e mariscais do Rei perdoen a ousadía deste modesto editor, que de ningún xeito pretendía a derrota do Paladino, e desexa un longo e feliz reinado para D. Manuel II, e a súa muller, D. Maria III, quen, ademais, tiveron a gracia e a bondade de achegar á Cooperativa Agrícola e Vinícola de Águeda unha produción do milagroso viño, que contribuíu moito ao desenvolvemento do noso prezado concello. Mágoa que este éxito se conseguise a costa do sangue dos nosos paisanos.

Preguemos todos para que o peor pase e para que non apareza ningún novo belicismo que escureza o noso horizonte.

Pola paz, sempre.

O editor, Albano de Melo Ribeiro Pinto

Soberania do Povo, 25 de xaneiro de 1922

[1] Xogo de palabras entre “Semedo” e “Sem Medo” – “sen medo”.